«Ήταν ένα κάρο φορτωμένο νέους και νέες που ξεφωνίζανε. Στο
άλογο που τραβούσε το κάρο καθότανε καβάλα μια γυναίκα μελαχρινή σα γύφτισσα
που είχε στο κεφάλι και στους ώμους ένα σάλι επαναστατικά κατακόκκινο. Φορούσε
κίτρινο φουστάνι κι είχε διάφορα χαϊμαλιά στο στήθος, κρατούσε μια ελληνική
σημαιούλα και ξεφώνιζε τραγουδώντας: «Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη…». Μια παρέα
μάγκες γυρίζανε με ένα χαρτονένιο Χίτλερ κρεμασμένο σε ένα κοντάρι και φωνάζανε
ρυθμικά «Εμπατίρησε» (καινούργια λέξη argot).. Πολλά τραμ και καμιόνια
ανεβοκατέβαιναν τους κεντρικούς δρόμους φορτωμένα παιδιά του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ που
φωνάζανε συνθήματα των οργανώσεών τους. Είδα και μια παρέλαση πιτσιρίκων με
ξύλινα τουφέκια, του «παιδικού μετώπου» του ΕΑΜ», γράφει ο συγγραφέας Γιώργος
Θεοτοκάς για τη «μεγάλη ημέρα».
«Σε κάθε γωνιά βουίζουν τα χωνιά (…). Ανεβασμένοι στ”
αυτοκίνητα ρίχνουν οι ΕΑΜίτες τα συνθήματα που τα’ αρπάζει με μια φωνή ο κόσμος
και τα κάνει βουή και σάλπισμα για να φτάσουν απ” άκρη σ” άκρη της Ελλάδας:
Κανένα άσυλο στους προδότες! Λευτεριά- Λαοκρατία!», ζητωκραυγάζουν
τα μέλη των αντιστασιακών οργανώσεων που δρούσαν χρόνια στην παρανομία με
πρωτοπόρο το ΕΑΜ που συσπείρωνε το 80% του ελληνικού λαού.
Πέμπτη 12 του Οκτώβρη
1944. Οι Γερμανοί
δεν έχουν προλάβει ακόμα να εκκενώσουν την πόλη κι ο λαός της πρωτεύουσας, από
τις συνοικίες, τα εργοστάσια, τα σχολεία, τα υπουργεία, τα καταστήματα,
ξεχύνεται στους αθηναϊκούς δρόμους ζητωκραυγάζοντας για την απελευθέρωσή του.
Κύματα κύματα η λαοθάλασσα πλημμυρίζει την πλατεία Συντάγματος, τις οδούς
Πανεπιστημίου, Σταδίου, Ακαδημίας, το Ζάππειο, την πλατεία Ομονοίας. Σε λίγες
ώρες τα πάντα σημαιοστολίστηκαν με γαλανόλευκες και κόκκινες σημαίες.
12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα απελευθερώνεται από τον φασισμό,
από τη γερμανική μπότα. Κι όμως λίγες μέρες πριν την απελευθέρωση, οι Ναζί σε
συνεργασία με τους ντόπιους δοσίλογους και ταγματασφαλίτες εκτελούν μαζικά δεκάδες
Έλληνες πατριώτες. Ανάμεσά τους η ΕΠΟΝίτισσα Ηρώ Κωνσταντοπούλου, 17
ετών που στις 31 Ιουλίου συμμετείχε στην ανατίναξη τρένου που μετέφερε
πυρομαχικά για το γερμανικό στρατό. Πριν την εκτελέσουν τη βασάνισαν φριχτά.
Την ίδια μέρα εκτελέστηκε ο 12χρονος Ανδρέας Λυκουρίνος, που σηκώθηκε στις
μύτες των ποδιών του, ώστε να είναι στη γραμμή βολής του πολυβόλου και να μην
αποφύγει την εκτέλεση. Στο Δαφνί την ίδια μέρα εκτελέστηκαν 72 πατριώτες, ανάμεσά
τους η Λέλα Καραγιάννη, που ανήκε στην αντιστασιακή οργάνωση «Μπουμπουλίνα».
Αίμα παντού, κοκκίνισε ο πράσινος τόπος. Και στα χαρτάκια που
πετούσαν στους δρόμους οι ήρωες απ΄τα καμιόνια, καθώς οδηγούνταν στο απόσπασμα,
διαβάζουμε: «Σήμερα το πρωί τουφεκιζόμαστε. Πέφτουμε για την πατρίδα με γέλιο στα
χείλη για τη λευτεριά. Μανώλης Λίτινας». «Θέλω να ζήσετε για να εκδικηθείτε και
να προσεύχεστε για την ανάπαυση της ψυχής μας. Σας φιλώ. Γιάννης Χούπης».
Για να θυμόμαστε… Και
γιατί πρέπει να θυμόμαστε;
Γιατί στις μέρες μας
ξαναζωντάνεψε το φάντασμα του φασισμού και θέλει να επιβάλει μια νέα μορφή
εξουσίας: δολοφονώντας μετανάστες και
αντιφασίστες αγωνιστές, κλείνοντας τις πόρτες των σχολείων στα προσφυγόπουλα,
σφραγίζοντας τα σύνορα σε κυνηγημένους
από τον πόλεμο, προπαγανδίζοντας τον πιο επικίνδυνο εθνικισμό.
Εκείνες τις μέρες του
΄44, ένας απ΄τους ηγέτες της ΕΑΜικής
αντίστασης, ο Γιάννης Ζέβγος, είχε
προειδοποιήσει το λαό που τον άκουγε, σαν να έβλεπε στο μέλλον: «Ο φασισμός ηττήθηκε αλλά δε σκοτώθηκε».
Τα λόγια του αυτά
αντηχούν στ΄αυτιά μας για να θυμίζουν διαρκώς το δικό μας χρέος σήμερα:
ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ
