οι λέξεις ανάποδα

Με αφορμή το ποίημα του Τόλη Νικηφόρου «Όταν πεθαίνει ένα παιδί» και τον πίνακα ζωγραφικής του Βλάση Κανιάρη «Τοπίο».

 

Ο Βλάσης Κανιάρης (1928 – 2011) ήταν απ’ τους πιο τολμηρούς και πρωτότυπους  εκπροσώπους της ελληνικής πρωτοπορίας με αναγνωρισμένη δράση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, με θητεία στη ζωγραφική, στην αφαίρεση και στο κολλάζ και στην τέχνη του χώρου. Το έργο του «Τοπίο» δημιουργήθηκε το 1970. Την περίοδο, δηλαδή, που η Ελλάδα βρίσκεται υπό το δικτατορικό καθεστώς των συνταγματαρχών του Παπαδόπουλου, ο οποίος είχε πει τη ρήση ότι « Η Ελλάδα ασθενεί, γι’ αυτό και πρέπει να μπει στον γύψο». Στο έργο, μέσα από μια γαλάζια, ζωγραφικά ευαίσθητη επιφάνεια αναδύονται χέρια που μοιάζουν να έχουν βγει από γύψινο εκμαγείο. Χειρονομούν, άλλοτε απειλητικά (σφιγμένη γροθιά) άλλοτε παρακλητικά, κάποιο έχει βγει με κομμένα δάχτυλα, θέλοντας έτσι να διαμαρτυρηθούν. Με αυτό τον τρόπο ο καλλιτέχνης προβάλλει το πολιτικό μήνυμα ότι πρέπει επιτέλους να βγούμε από το «γύψο» της δικτατορίας, ακόμη  και αν αυτό αφήσει τραύματα (κομμένα δάχτυλα) και να προβάλλουμε τον δημοκρατικό λόγο, όπως μπορεί ο καθένας, με τη γροθιά ή με τον  λόγο ενάντια στην τυραννία.

Το ποίημα του βιβλίου (Όταν πεθαίνει ένα παιδί) αναδεικνύει την πιο επώδυνη αντίθεση αυτού του κόσμου, ο οποίος κινείται με βάση το ατομικό κέρδος των λίγων: Απ’ τη μια  η υπερπαραγωγή πλούτου και απ’ την άλλη η παιδική θνησιμότητα. Όπως τότε στη δικτατορία ο καλλιτέχνης μάς έδωσε το μήνυμά του, έτσι και σήμερα αυτό το μήνυμα είναι αναγκαίο και επίκαιρο από ποτέ : Βγείτε από το γύψο, το λήθαργο, που σας έχουν βάλει οι δυνατοί της γης. Διαμαρτυρηθείτε για το θάνατο των αθώων παιδιών, που φέρνει η άνιση κατανομή του παγκόσμιου πλούτου, όπως μπορεί ο καθένας και το καταλαβαίνει, ακόμη και με σφιγμένες τις γροθιές.

 

                                             Οκτώβριος 2021

                    Βασίλης Σταυρόπουλος, 3^ο Γυμνάσιο Μοσχάτου, Β4.